Kurd divê li ser dîroka nêz a Dewleta Tirk pir hûr û kûr rawestin. Wê ew, tê de rastî bi hezaran ecêbên kesnedîtî werên û polîtîkaya “Dewleta ebed mudet” a wan baştir fam bikin.

Nivîsa Xidir gewîş a li tenişta Kebanê pêşniyariya Las Vegas’ê dikir min jî di Rojnameya Tarafê de xwendibû û tê de tu tiştek xerîb nedîtîbû; jiber ku ez di wê baweriyê de me ku, “projeyên qirêj ên dewletê” li seranserî Tirkiyeyê û Kurdistanê ji berê berê de jixwe berdewm e...

Lê bihna hin rewşenbîrên me bi vê pêşniyarê pir teng buye û hêrsa xwe di serê Xidir de dane der...

Va ye ez çend mîmûneyan ji kirinên dewletê didime we; Beriya avakirina Bendava Kebanê, bi sed hezaran donim erdê gundiyan hatibû îstîmlaqkirin. Gundiyên Kurdên xizan û belengaz, di ber eraziyên xwe de ji dewletê bi mîlyonan lîra pere stendibûn. Bi rastî jî pereyekî mezin dabûn...

Hin kes wê bêjin ev yek xêra Xwedêye, ser wan de barî ye. Gelê me yê nezan jî wisa digot. Xalê Şêx Elîrizayê Septîoglî, wan rojan gund bi gund digeriya û ji murîdê xwe re pesnê Siloyê gavan dida û digot; geşbûna dînê Mihemed jî, dewlemendiya miletê me jî bi AP’yê (Partiya edaletê ya piştî darbeye 1960’an hatibû sazkirin) pêkan e! Dibe ku ew rebenê xwedê, ji nezaniya xwe, bi dilê xwe yê sax van gotinan dikir. Ma rebeno, xefik û dafikên ku "Dewleta Ebed Mudet" dabû ber wan ji ku bizanibûya! Werên guh bidin îja çi bû, çi nebû: Mirîdên Şêx, ên rojeke de dewlemendî bûyî, bi tevahî gundî bûn...

Hê gundên xwe valanekiribûn ku bi mîlyonan pereyê girêdayî gihîştibû ber destê wan...

Ew nizanibûn ka bi vî pereyî çi bikin? Pîşe tune ye, ji bazirganîyê fam nakin, dewlet di şûna eraziyên wan de ax jî nedabû wan? Ew ku de herin, çi karî bikin, şaş û mat mabûn ku... Hema di wê demê de, çawa bû kes hê jî pê nizane, di Elezîzê de bi dehan pavyon û, kulûbên şevînî û malên randevûyê û qumarxane vebûn û gihîştin hewara wan bê war û bê karan... Elezîz nava çend mehan de veguherî Beyrûda rengîn...

Mirîdên şêx jî bubûn wek prens û şeyxên Ereban... Kêf kêfa wan bû. ji xwe re di guhê Elezîzê de bi çend quruşan koxên xanîyan stendin; kofî û kulfet, zarok û zênçan avêtin binî; bi şalwarên xwe yên Qerejdaxî û û şewqeyên xwe yên şeş koşe berê xwe dan van warên kêf û evîn û teralî û zexeliyê; bona jibîrkirina derd û kulên dinyaya derwîn... Pereyên xwe li van deran rijandin, xerckirin, xwarin, xilaskirin çû! *** Mînakeke din, ji dîroka nêz a dewleta ebed mudet: Ji zarokatiyê heta xortaniyê jiyana min di navçe û bajarên Ege’yê de derbas bubû. Piştî darbeya leşkerî bû nesîb, ez çûm Kurdistanê. Xizanî, bêhêvîtî, ji hevûdu bêbawerî, tirs û xofa li ser gel, di kolanan de piraniya leşker û polîsan pir bala min kişandibû. Roja min a ewil, ber bi êvarê, seba temaşekirina nûçeyan ez çûm qehwexaneyeke . Piştî nûçeyan min hey dît xwediyê qehwexaneyê filmeke pornografîk avêt vîdeoyê! Ji zarokên 9-10 salî bigire heta mêrên mezin, kursiyên xwe bi pêş de dan û çavên xwe kutan ekran; bê xem û bê xof lê temaşe dikirin ! Xwedêyo ev çibû! Ez di cih de ji wir derketim û ketim yeka din. Ew jî wisa... Yeka din, yeka din... tev jî wisa... Piştî çend mehan ez li vir çavnasî bûm û min ji astsûbayekî pirsî: “ Hûn çima pornografiya li qehwexaneyan asteng nakin? Min di jiyana xwe de li Manîsa û li Balikesîr û li Aydin’ê tiştek weha nedît...”

- Miletê vir bêexlaq e. Dev jê berde... Heta dibin terorîst bila bi seksê bilîbin, çêtir e...

Mînakek din; li hemî bajaran binêrin; navendên fihûşê li ku ne? Çend nimûne li min; ên din hûn bibînin; Kerxaneya Stenbolê di taxa qedîm a Cihûyan de, hema bêje li tenişta Havraya wan e; ya Erzromê berê di nav taxa Kurdan de bû; niha nizanim li ku ye; ên din tev li taxên Qereçî û xizanan çêkirî ne... *** Tiştek din; qumarxaneyên Tirkiyeyê çend sal berê, bi zora Dewletê bar kirin. Çûn kuderê? Qibris! Çima ne Yozgat? *** Çend sal berê bi destûra “emniyeta” dewleta ebed mudet, di Dêrsimê de bi dehan Xwedê giravî, restauran venekiribûn? Di wan de bi sedan jin- Xwedê giravî wek garson- nedixebitîn? Lê ji bextê wan re Şaredarî ket destê tevgera azadiyê û hêlîna wan xera bû, planên wan ên din jî ser de... *** Gotina dawîn; Xidir Gewîş Dêrsîmî ye, gere baş bizanibe kux ev heştê sal e, dewlet dike di şûna ”karxaneyan” de “kerxaneyan” bide gelê me yê ji xizanî û ji birçîbûnê hal tê de nemayî, ji qidûman ketî... Îjar Xidirê me jî rabûye qumarxaneyan ber me re dike... Xidiro Keko, 50 sal berê li Kebana ku tu dibêjî bila bikin Las Vegas, me ji binî ve şêlandin... Êdî me ne pere ye, ne pol e... Qûn tazî, tu rabûyî ji me re tembûr dixwazî.